Przybliżamy temat odpowiadając na te ważne pytania:
Czym jest maverick buying?
Często nazywane pozaprocesowymi lub niewidzialnymi, zakupy robione w tym trybie są nieefektywnym pozyskiwaniem towarów i usług w małych ilościach oraz o niskiej wartości w ramach zamówień pośrednich. Dotyczy to niezbędnych w firmie, lecz często pomijanych w strategii artykułów – mowa tu o drobnych przekąskach, kawie, papierze ksero czy też nowym laminatorze.
Mogą to być także opłaty za usługi, takie jak naprawa zepsutych urządzeń oraz bardziej znaczące wydatki na sprzęt IT, wynajem maszyn budowlanych lub awaryjna konserwacja linii produkcyjnych.
Co ważne, niestandardowe zakupy odbywają się poza istniejącymi umowami ramowymi z dostawcami. A ponieważ są one zazwyczaj dokonywane przez pojedyncze osoby, zespoły zakupowe pozostają nieświadome tych transakcji.
Powinniśmy mieć także na uwadze fakt, że brak kontroli nad tymi zakupami może skutkować stratami finansowymi i zakupami niezgodnymi z wytycznymi firmy.
Dlaczego nieustrukturyzowane zakupy są tak częste?
W życiu prywatnym wszyscy jesteśmy przyzwyczajeni do otrzymywania tego, co chcemy i kiedy chcemy. Idzie za tym przekonanie, że natychmiastowa potrzeba uzasadnia dokonywanie zakupów poza procedurami. Są one sposobem na zapewnienie szybszych terminów dostaw, kontrolowanie indywidualnych potrzeb zakupowych, a w niektórych przypadkach wspieranie lokalnej społeczności biznesowej.
Ale jakie inne czynniki przyczyniają się do nieustrukturyzowanych zakupów w skali całej firmy? Sprawdźmy...
Brak odgórnie ustalonych wytycznych
Wszystko zaczyna się na samej górze. Jeśli kierownictwo organizacji nie zachęca i nie nalega na przestrzeganie procesów zakupowych w całej grupie, jak można oczekiwać, że wszyscy inni się podporządkują?
Twój centralny zespół ds. zakupów nie będzie w stanie wyegzekwować zachowań zakupowych, ryzykujesz utratą warunków umowy i wynegocjowanych cen. Bez żadnej zachęty do przestrzegania zasad lub nadzoru, zdecentralizowane działy zakupów będą postępować według własnego uznania.
Brak ustandaryzowanych procesów
Pomijając kwestie kierownicze, jeśli na pierwszym miejscu nie stawia się ujednoliconych procedur obowiązujących w całej firmie lub sprawnego systemu zakupowego, z którego każdy może skorzystać - zespoły będą tworzyć własne procesy, stosować preferowane rozwiązania, co doprowadzi do rozproszonych zakupów.
Nieznane lub mylące procesy zakupowe
Pracownicy, szczególnie w działach regionalnych lub wyspecjalizowanych, wolą nie angażować się w długie scentralizowane procesy zakupowe, ponieważ postrzegają te zakupy jako nieistotne w porównaniu z bardziej strategicznymi zakupami. Zamiast tego wybierają mniej skomplikowaną procedurę.
Katalogi nie spełniają potrzeb kupujących
W niektórych przypadkach zakupy poza procedurami wynikają też z ograniczonego wyboru produktów w katalogach dostępnych u zatwierdzonych dostawców firmy.
Newsletter Unite informuje o najnowszych trendach w strategiach i platformach zakupowych.
Jakie są zagrożenia dla firmy związane z nieustrukturyzowanymi zakupami?
Podczas gdy pracownicy mogą preferować niestandardowe zakupy, brak przejrzystości i brak monitorowania związanych z nimi wydatków stwarza ryzyko finansowe i ryzyko braku zgodności z wytycznymi firmy. O jakich zagrożeniach mowa?
Błędy księgowe
Składanie zamówień ad hoc u nowych, niesprawdzonych dostawców może komplikować procedury płatności i generować błędy. W szczególności podczas rejestracji i ręcznego wprowadzania szczegółów zamówień i danych dostawców do systemu.
Niedostateczna wiedza biznesowa
Jeśli nie jest możliwe prześledzenie kto, co, dlaczego, gdzie, kiedy i w jaki sposób składa zamówienia, dyrektor zakupów i inne osoby odpowiedzialne za zarządzanie budżetami tracą dostęp do istotnych danych. To z kolei zmniejsza zdolność działów zakupów do przeprowadzania skutecznej analizy pośrednich wydatków i ustalania realistycznych wskaźników KPI.
Brak przejrzystości przepływów pieniężnych
Nieprzemyślane zakupy powodują opóźnienia, błędy i braki w raportach finansowych, ponieważ jeśli ich nie widać, nie można ich zmierzyć ani kontrolować. Brak kontroli nad przepływami może skutkować utratą płynności finansowej.
Wysokie koszty procesowe
Niekontrolowane procedury zakupowe uniemożliwiają opracowywanie strategii, jednocześnie ograniczają wydajność działów zakupów i tworzą więcej pracy dla księgowości i administracji. Standaryzacja procesów we wszystkich lokalizacjach może mieć znaczenie, np. poprzez uproszczenie procedur P2P.
Naruszenie relacji z dostawcami
Zakupy od konkurentów preferowanych dostawców osłabiają istniejące relacje. Brak formalnych umów z dostawcami ad hoc naraża firmę na ryzyko związane z pozyskiwaniem produktów, terminami dostaw, zwrotami i zwrotami kosztów oraz zachwianiem łańcucha dostaw.
Konflikty ze strategiami CSR i ESG
Coraz częściej inwestorzy i organy regulacyjne oczekują od firm raportowania odporności łańcucha dostaw (i związanego z tym ryzyka zależności), a także kwestii środowiskowych, w ramach strategii CSR i ESG. Obejmują one zgodność z dyrektywą WEEE dotyczącą sprzętu elektrycznego i elektronicznego, zobowiązania w zakresie praw człowieka oraz raportowanie emisji dwutlenku węgla. Jeśli nie znasz swoich dostawców, nie będziesz wiedział, czy ich praktyki wspierają, czy podważają Twoje plany.
Rozwój niezgodnej z wytycznymi kultury korporacyjnej
Nieustrukturyzowane zakupy to nie tylko ryzyko finansowe i biznesowe, ale także zagrożenie ładu korporacyjnego. Jeśli zobaczą, że nie kontrolujesz odpowiednio swoich finansów, oni też mogą nie zadbać o dobre praktyki zakupowe.
Jake jest rozwiązanie?
Chcesz uniknąć ryzyka i sprawić, by nieszablonowe zakupy stały się przeszłością? Unite i Mercateo Marketplace są tutaj, aby Ci pomóc. Dowiedz się jak możemy wesprzeć Twój procurement już dzisiaj.
Pożegnaj się z nieustrukturyzowanymi zakupami
Przeczytaj drugą część naszej serii artykułów na temat zakupów: Proste rozwiązania ograniczające nieustrukturyzowane zakupy. W tym artykule wyjaśniamy, w jaki sposób można zidentyfikować przypadki nieuczciwych zakupów i przedstawiamy kroki, które można podjąć, aby skutecznie im zapobiegać.
Przeczytaj nasze najnowsze artykuły
Dowiedz się więcej o najnowszych trendach i strategiach w świecie zakupów
Trendy w zakupach w świecie pocovidowym
Jak działy zakupów radzą sobie z wyzwaniami w dobie post-covid?
Rola zakupów pośrednich w strategiach zakupowych
Zakupy pośrednie stanowią około 20% wydatków firmy. Dowiedz się więcej o wyzwaniach związanych z wydatkami pośrednimi i sposobach uzyskania znacznych oszczędności.